Ο Δημοσθένης Αγραφιώτης για το ονειροδρόμιο
«Βιβλία on-line. Ένα πριν ή ένα μετά;»
- Ο χριστιανισμός έφερε και (τον έφεραν) τα βιβλία όπως αυτά τα ξέραμε μέχρι τις αρχές του 1980. Οι Αιγύπτιοι, οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι, οι Εβραίοι, είχαν και αντέγραφαν σε vortex-σε επιφάνειες (πχ παπύρους) που τα τύλιγαν συνήθως σε έναν άξονα. Με τους χριστιανούς εφευρέθηκαν η διαδοχή των σελίδων και η συρραφή τους, δηλαδή το βιβλίο.
- Ο Αντρε Μαλρω, είχε υποστηρίξει ότι η γραφή άλλαξε τη μνήμη του κόσμου: η τυπογραφία, επέτρεψε την επανανακάλυψη της ελληνικής γραμματείας και τη διάχυση της στην αναγέννηση και το διαφωτισμό· η τηλεόραση εξοικείωσε τους σύγχρονους ανθρώπους με όλες τις κοινωνίες του πλανήτη.
- Τα βιβλία καλλιτεχνήματα (Artist' s Books) φιλοδοξούν να διερευνήσουν την υπόσταση αυτή καθ' αυτή του βιβλίου, εξετάζοντας κριτικά τις υλικές και τις κοινωνικο-πολιτιστικές συμβάσεις της παραγωγής, της ύπαρξης και της χρήσης του. (Για τους όρους βιβλίο τέχνης, livre d'artistes, βιβλίο-καλλιτέχνημα, artist ' s books βλέπε και http://www.archaeometry.gr/publication/clinamen.
- Τα βιβλία on line; Όχι βέβαια «βιβλία γραμμής» - κομματικής, πολιτικής, αισθητικής· ή «βιβλία γραμμικά»· αλλά μπορεί να είναι αυτά τα «βιβλία»; Ποιας πολιτιστικής εποχής αποτελούν πρόδρομα σημεία;
- Βιβλία πολλαπλής τεκμηρίωσης; Βιβλία ελεύθερης πρόσβασης; Βιβλία για την ανάσταση παλιών βιβλίων; Ευκαιρία για τις μεγάλες βιβλιοθήκες να εφορμήσουν στην εποχή των ψηφιακών κατακτήσεων; Πεδίο για νέους καλλιτεχνικούς πειραματισμούς;
- Δεν υπάρχουν θεωρητικές απαντήσεις· απομένει σε σειρά πρωταγωνιστών (καλλιτέχνες, ποιητές, σχεδιαστές, αναγνώστες, ερευνητές) να δοκιμάσουν και να δοκιμαστούν στο νέο αυτό υπόστρωμα – υπόβαθρο.
- Βιβλία on-line προϋποθέτουν το διαδίκτυο· το τελευταίο είναι κι αυτό προϊόν ιστορικό και κοινωνικό-πολιτιστικό. Ωστόσο τίποτε δεν προμηνύει αν θα είναι η «σωτηρία» και η «καταστροφή». Πόσο θα πρέπει το βιβλίο να δεθεί με το διαδίκτυο; Σε ποιο βαθμό το διαδίκτυο θα βοηθήσει το βιβλίο ή θα το περιπλέξει σε μια νέα περιπέτεια;
Δημοσθένης
Αγραφιώτης
Αθήνα 2004